De expositie in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertelt het verhaal van de plek van kamp Westerbork. Rode draad zijn de persoonlijke verhalen. Van mensen die via kamp Westerbork zijn weggevoerd, maar ook van bewakers, treinbestuurders, buren en mensen die Joden hielpen onderduiken of ontsnappen.
In de zomer van 1942 werd kamp Westerbork een Durchgangslager: de plek waar Joden uit heel Nederland werden samengebracht om ze van daaruit te deporteren. Dit als laatste stap in de Jodenvervolging. De tentoonstelling volgt het verhaal van de vervolgde mannen, vrouwen en kinderen vanaf het moment dat zij van huis werden gehaald. Sommigen verbleven maar kort in Westerbork, anderen bleven maanden of zelfs jaren in het kamp.
Kamp Westerbork was als een stad op de heide. Het systeem was erop gericht een beeld te wekken van een normaal leven met school en werken, met ziekenhuis en ontspanning. In 1944 gemaakte filmopnamen tonen dit beeld van kamp Westerbork en zijn in de tentoonstelling te bekijken. Maar het was een systeem van valse hoop: iedere dinsdag vertrok er een trein met onbekende bestemming. Op 15 juli 1942 vertrok de eerste deportatietrein, daarna volgden tot september 1944 nog 92 transporten. In totaal werden ruim 107.000 mensen vanuit Westerbork weggevoerd: slechts 5.000 keerden terug. In geluidsfragmenten kunt u de herinneringen van overlevenden beluisteren.
Kamp Westerbork werd op 12 april 1945 bevrijd, maar het terrein bleef in gebruik. Slechts enkele weken na de bevrijding werd het kamp in gebruik genomen als interneringskamp voor van collaboratie verdachte Nederlanders. Dat duurde tot oktober 1948, waarna kamp Westerbork onderdak bood aan militairen, in 1950 werd het opvangkamp voor gerepatrieerde Indische Nederlanders. De langste tijd uit zijn geschiedenis -van 1951 tot 1971- bood kamp Westerbork als Woonoord Schattenberg plaats aan Molukkers. Daarna verdween steeds meer van het voormalige doorgangskamp: barakken werden gesloopt of verkocht. De herinnering bleef en in de tentoonstelling wordt verteld hoe er na de oorlog met deze beladen plaats werd omgegaan.
In de killehoek kunt u nagaan welke sporen in uw eigen woonplaats herinneren aan het Joodse leven voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De tentoonstelling is toegankelijk voor jong en oud. Voor kinderen vanaf 7 jaar is er een routeboekje beschikbaar.
