De laatste zondag van iedere maand is gereserveerd voor een lezing door een ooggetuige: iemand die vertelt over de eigen ervaringen in de Tweede Wereldoorlog. Vaak is de gastspreker een oud-gevangene van kamp Westerbork. Ook voormalig verzetsstrijders, onderduikers en mensen met een andere achtergrond komen aan het woord. Met een geldige entreekaart voor het museum heeft u toegang tot de lezing. Deze begint om 13:30. Let op: er is een maximaal aantal plaatsen en we werken voor deze activiteit niet met aanmelding.
Programma
- 29 oktober 2023, duo-lezing: Emmy Drop en Wahhab Hassoo
Emmy Drop-Menko is als Joods meisje geboren in 1938 in Hengelo. Ze is twee jaar oud wanneer de oorlog in Nederland uitbreekt. Het gezin Menko moet in 1942 onderduiken. Emmy wordt om veiligheidsredenen gescheiden van haar familie. Na verschillende onderduikadressen komt ze bij haar pleegouders in Arnhem terecht. Vanaf september 1944 slaat de chaos toe: Arnhem wordt geëvacueerd wegens de Slag om Arnhem. Emmy wordt van haar pleegouders gescheiden. Na de bevrijding blijkt dat haar ouders, broer en zus al in 1943 zijn verraden en door de Duitsers zijn opgepakt. Via kamp Westerbork zijn zij gedeporteerd naar concentratiekamp Sobibor in Polen, waar ze direct na aankomst zijn vermoord in de gaskamer.
Na de oorlog begint een verdrietige en ellendige tijd. Op haar achttiende neemt ze voor het eerst zelf de regie over haar leven: ze dwingt bij de rechter af dat zij naar haar pleegouders terug mag. Vanaf dat moment kan Emmy beginnen aan haar eigen leven. Als gastspreker van het Landelijk Steunpunt Gastspreker WOII-heden laat ze zien wat de Holocaust op persoonlijk, menselijk niveau betekent. Emmy is ook hoofdpersoon in de lessenserie ‘Geef Vrijheid een Gezicht’. Hierin ontmoet zij de Iraakse Wahhab Hassoo (25 jaar), die naar Nederland is gevlucht omdat hij als Yezidi werd vervolgd door Islamitische Staat (IS). Bij de genocide op Yezidi zijn veel familieleden van Wahhab vermoord. Samen vertellen zij over de waarde van vrijheid.
- 19 november: Alice ten Napel en Claudia Kamergorodski (extra ingelaste zondag)
Alice ten Napel, fotografe Claudia Kamergorodski en enkele van de 18 geïnterviewden spreken over het boek 'Chai - 18x overleven en over leven voor, tijdens en na de Holocaust.' Hierin vertellen achttien Nederlandse Joden over de vernietigende impact van de Holocaust op hun leven. Sommigen verbraken pas na decennia het zwijgen dat de hiërarchie van het lijden hen als kinderen oplegde. Chai toont dat elk soort lijden verwoestende sporen nalaat. Tegelijkertijd biedt Chai hoop, want chai is Hebreeuws voor leven. Binnen de gematria heeft chai de getalswaarde achttien, zo staat achttien symbool voor het leven.
De schrijfster benadrukt dat het in het boek niet alleen over de oorlog gaat, maar juist ook over de tijd daarna. Welke psychologische gevolgen heeft de moord op hun familieleden gehad? Hoe is het om op te groeien zonder dat je je eigen naam kent? Wat voor invloed heeft het gehad om je jarenlang te moeten verstoppen of te bevallen in een kelder onder de grond tijdens je onderduik? Wat betekent Joodszijn voor je als je die term alleen maar associeert met nare dingen, omdat je een ster moet dragen, niet meer naar je eigen school mag en zomaar in de gevangenis bent gegooid? Kortom, een boeiende lezing waarbij veel aspecten van de Jodenvervolging aan bod komen.
Na de lezing is er tijd voor boekenverkoop en een signeersessie.
- 26 november 2023: Rudie Cortissos
Rudie Cortissos is geboren op 20 januari 1939 in Amsterdam. Als het gezin in 1941 moet onderduiken, wordt hij zonder zijn ouders op verschillende adressen ondergebracht. Eind 1944 gaat Rudie naar zijn laatste onderduikadres. Ook zijn vader zit hier al anderhalf jaar ondergedoken in een lage ruimte tussen een vloer en een plafond, maar dat komt Rudie pas in januari of februari 1945 te weten.
Rudie en zijn vader overleven de oorlog, zijn moeder wordt opgepakt en in Sobibor vermoord. Hoewel hij niet-joods is opgegroeid, leidt Rudie een intensief joods leven. Hij bekleedt vele functies in joods Nederland, meer specifiek binnen de Portugees-joodse gemeenschap. In het proces tegen John Demjanjuk is Rudie Cortissos mede-aanklager. Dit is voor hem tevens een manier om zijn moeder alsnog gerechtigheid te geven. Zijn moeder heeft hij niet gekend. Het gemis van een moeder en het gebrek aan moederliefde heeft hij zijn hele leven gevoeld.
