Anny Aa, een jaar
Bernard Jacques Aa, vierendertig jaar
Eliazer Aa, vijfenveertig jaar
Met het lezen van deze namen begint op woensdag 22 januari om 17 uur het “De 102.000 Namen Lezen” in kamp Westerbork. De eerste namen worden uitgesproken door Ernst Verduin, voormalig kampgevange die Auschwitz overleefde. Het Namen Lezen is een unieke gebeurtenis in een week waarin wereldwijd de moord op zes miljoen Joden worden herdacht. Van hen kwamen er 102.000 uit Nederland. “102.000” is een onbevattelijk getal. 102.000 maal de moord op een uniek mens, met een naam en een gezicht. Een vader, een moeder, een dochter, een zoon, een grootouder, buren, vrienden, klasgenoten. Evenals de uit Nederland weggevoerde Sinti en Roma kwamen ze naamloos om in Auschwitz, Sobibor, Theresienstadt, Bergen-Belsen en al die andere verschrikkelijke oorden. Al hun namen worden hardop voorgelezen op het voormalige kampterrein, zes dagen en vijf nachten lang, onafgebroken. Ook de leeftijd van ieder slachtoffer wordt genoemd: pasgeboren baby’s, volwassenen in de kracht van hun leven, kwetsbare bejaarden.
Aan het “Namen Lezen” gaan maanden van voorbereiding vooraf. De 800 vrijwilligers die nodig zijn om te lezen worden geworven, er wordt een grote tent gehuurd waar het lezen zal plaatsvinden, er worden afspraken gemaakt met Astron en Staatsbosbeheer om het “sterrenkijken” en de natuur zo min mogelijk te verstoren. Vanuit onze database “Een Naam en Een Gezicht” worden alle namen in een softwareprogramma gezet, dat de namen op een soort autocue tevoorschijn tovert waarvan de 800 lezers de namen voor kunnen lezen. Die autocue wordt dag en nacht door iemand bediend, die het leestempo van de lezer volgt of zelfs het systeem kan laten pauzeren als een geëmotioneerde lezer even tijd moet nemen. Tegelijkertijd wordt er rekening gehouden met de eindtijd, die samen moet vallen met het begin van de Internationale Holocaust herdenking in Auschwitz op 27 januari. Het controleren van de namen wordt doorlopend gedaan door onderzoekers van het Herinneringscentrum. Met het “Namen Lezen” in aantocht, nemen ook familieleden en nabestaanden contact met ons op om correcties op onze informatie door te geven: een sterfdatum, een spellingsverandering in voor- of achternaam, soms wordt nog een onderduiknaam in een echte naam veranderd. In de database krijgen steeds meer namen letterlijk een ‘gezicht’ door het toevoegen van foto’s of persoonlijke informatie.
‘Hoeft een naam iets?’ – schreef de Dichter des Vaderlands in het gedicht dat hij in onze opdracht speciaal voor het “De 102.000 Namen Lezen” schreef, en dat hij na afloop van het Lezen voor zal dragen. ‘Ja’, zegt hij iedere keer in zijn gedicht: elke naam moet tenminste een keer vreugdevol worden gespeld op het gemeentehuis, elke naam moet duizenden malen worden geroepen door moeders, gefluisterd door geliefden, namen horen een leven lang mee te gaan. Onze naam is het allereerste cadeau dat onze ouders voor ons bedenken. Hoe vaak worden een geliefde oma, een gestorven tante, een onvergetelijke vriend herdacht door hun naam voor een nieuw kind te gebruiken? En andersom - hoe vaak werden – en worden – namen uit de geschiedenis gewist door iemand een nummer te geven? De Romeinen pasten het wissen van een naam zelfs toe bij wijze van straf: door de damnatio memoriae werd elke aanwijzing dat de persoon in kwestie had geleefd, vernietigd, alsof deze nooit geleefd had.
Met het De 102.000 Namen Lezen willen we in Herinneringscentrum Kamp Westerbork precies het omgekeerde bereiken. Door het hardop lezen van de namen richten we 102.000 keer een monumentje op voor iedereen die werd vermoord, door te bevestigen: deze persoon heeft geleefd. Er was eens deze man, deze vrouw, deze baby, ze had een voornaam en een achternaam, hij werd acht maanden, zeventien, 63, 85 jaar oud.
U bent van harte welkom om deze bijzondere gebeurtenis mee te maken. U kunt luisteren naar het lezen van de namen op het kampterrein, ooggetuigenlezingen bijwonen, of een moment alleen zijn in onze speciaal ingerichte stilteruimte. U kunt het lezen ook 24 uur per dag volgen via www.102000namenlezen.nl Het Herinneringscentrum is vanaf woensdag 22 januari 16 uur tot maandag 27 januari 17 uur onafgebroken geopend.
Op die maandag om 15:30 zullen de laatste namen worden gelezen:
Henriette Zwolschen-Izaaks, drieënveertig jaar.
Lajb Szlawa Zylberberg, drieēnveertig jaar
Heinrich Zysmanowicz, negentien jaar
- Gerdien Verschoor, Directeur-bestuurder
