Biografie Gemmeker gepresenteerd in Herinneringscentrum

vrijdag, 10 mei 2019

Gisteren is Gemmeker – Commandant van Kamp Westerbork van auteur Ad van Liempt gepresenteerd in Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Albert Konrad Gemmeker was als kampcommandant verantwoordelijk voor de deportatie van meer dan tachtigduizend Joden van Westerbork naar de vernietigingskampen. Meestal gaf hij persoonlijk, ‘met een wenk met de hand’, het vertreksein voor de treinen. Na de oorlog kreeg hij tien jaar gevangenisstraf. Wegens goed gedrag kwam hij na zes jaar vrij en in 1951 kon hij terugkeren naar zijn geboortestad Düsseldorf. Ad van Liempt deed diepgravend onderzoek naar deze commandant.

‘Correcte’ commandant
Gemmeker stond bij sommigen bekend als een ‘correcte’ commandant die volhield niet geweten te hebben wat er met de Joden gebeurden in kampen als Auschwitz en Sobibor. Auteur en journalist Ad van Liempt laat in zijn onderzoek weinig van dat beeld over. Gemmeker was een bureaucraat die zijn meerderen blindelings gehoorzaamde en geen empathie had met de slachtoffers. Later deed hij alles om zijn verantwoordelijkheid te ontlopen of op anderen af te schuiven. Hij heeft zijn leven lang ontkend dat hij wist welk lot de Joden in het Oosten te wachten stond. Na zijn terugkeer naar Düsseldorf probeerde de Duitse justitie nog zeventien jaar zijn onbevredigende berechting in Nederland te corrigeren, uiteindelijk zonder resultaat.

Voor Gemmeker las Ad van Liempt alle, vaak geheime, dossiers in Nederlandse en Duitse archieven en sprak met tal van betrokkenen in Nederland en Duitsland – zelfs met twee nog levende dochters van Gemmeker. Het resultaat is een indringende biografie van een sluwe schrijftafelmoordenaar en een verhaal vol cynisme en machtsmisbruik, met daartegenover de peilloze tragiek van Gemmekers slachtoffers.

Eerste exemplaren
De eerste exemplaren werden uitgereikt aan Gemmeker’s kleindochter Anke Winter, Holocaust-overlevende Eva Weyl, onderzoeksrechter Wolfgang Steffen en Dirk Mulder (directeur Herinneringscentrum Kamp Westerbork). Ad van Liempt promoveerde gisteren ook aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn onderzoek naar en publicatie over Albert Gemmeker.

Over Ad van Liempt
Ad van Liempt (1949) werkte bijna veertien jaar in de dagbladjournalistiek voor hij overstapte naar de televisie. Hij werkt bij het NOS-journaal en had leidinggevende functies bij Studio Sport, NOS Laat en NOVA. In 2000 was hij medeoprichter en eindredacteur van het geschiedenisprogramma Andere Tijden en maakte tv-series over de oorlog en de bevrijding. Van 2006 tot 2018 was hij bijzonder lector onderzoeksjournalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Van Liempt schreef diverse historische boeken, onder meer over de betaalde Jodenjacht in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Gemmeker – Commandant van Kamp Westerbork | Ad van Liempt | ISBN 9789460039782 | hardcover | 440 pagina’s | € 34,95

Foto's: Rolf Baas