Hij wordt 98 jaar oud dit jaar. Zijn naam is Edward J. Sheppard. Hij is gepensioneerd huisarts en woont in Victoria in Canada. Tijdens de oorlog was hij luitenant en commandant van de 7th Troop van het 8th Reconnaisance Regiment (8th RECCE). Het was een verkenningseenheid en bestond uit verschillende bepantserde voertuigen. Zo’n veertig man maakten er onderdeel van uit. Ze verkenden de flanken en de route van de oprukkende hoofdmacht.
Een kleine zakagenda was een vast onderdeel van Edwards uitrusting. Het was een agenda uit 1937. Hoewel de dagen niet overeen kwamen met die van 1945, maakte hij er notities in tijdens de schaarse momenten van rust.
Hij schreef over zijn makkers uit zijn ‘Troop’ die sneuvelden of gewond raakten. Hij beschreef hen met naam, rang en aard van verwonding. Maar ook schreef hij over de orders die hij kreeg en het verloop van zijn bevrijdingstocht naar het noorden van Nederland. Het zijn aantekeningen die een goed beeld geven van het verloop van de strijd, het zijn notities die ons heel dicht bij de Canadese bevrijder brengt.
Op 11 april 1945 stopte de Canadese 2de divisie ten zuiden van Beilen. Sheppard schreef: ‘No 7 Tp., which was following today, had reached the level of Spier on the main axis road. Our Squadronleader, Major Good, directed us to explore to the right (…).’
Sheppard’s groep ging dus de oostflank van de opmars Beilen-Assen-Groningen verkennen. Ze trokken door Wijster en kwamen aan het eind van de middag in het dorp Westerbork aan dat al door Franse para’s was bevrijd. Sheppards eenheid verbleef hier de rest van de avond.
Rond middernacht kreeg Sheppard de opdracht terug te gaan naar Spier voor een ontmoeting met kapitein Lane. Op een kruispunt bij Spier troffen de twee mannen elkaar. Sheppard en zijn chauffeur kregen de opdracht om weer terug te keren en richting Zwiggelte te rijden. Sheppard schreef: ‘I retraced our yourney northwards (in the dark) to a map reference number 742265 Zwiggelte, just west of Westerbork town. We arrives when the sun was rising (05.30 hrs).
In Zwiggelte schreef Sheppard tijdens een korte pauze: ‘I realised I has been leading the entire South Sakaschewan Regiment of 800-900 men loaded and following in dozens of lorries.’
Het was de bedoeling dat dit regiment via een omtrekkende beweging de ‘Halerbrug’ ten noorden van Beilen onbeschadigd in handen zou krijgen. Deze actie moest er voor zorgen dat de opmars van de hoofdmacht geen onnodige vertraging opliep. Deze opmars liep ten westen van kamp Westerbork. Het kamp bevrijden had niet de hoogste prioriteit voor de Canadese bevrijders. Hoewel het kamp in een kleine kring van hoge officieren en de Inlichtingendienst bekend was, had Luitenant Sheppard geen flauw idee wat de betekenis ervan was. Dat het een doorgangskamp was geweest en dat er meer dan 100. 000 Joden naar vernietigingskampen in het Oosten waren gedeporteerd besefte hij en vele andere strijdmakkers zich pas na de oorlog. In zijn zakagenda schreef Edward: ‘Liberated Political cocentration camp at Amen- 1 or 2 thousand all nationalities. Only genuinely happy people I have seen. Many Yews. Many beautiful women.’
Sheppard kon zich nog herinneren dat in het kamp een oudere man zijn voertuig opklom om hem een hand te schudden. De net bevrijdde kampgevangene overhandigde hem een Davidster met een leren riempje. Deze ster had hij een dag ervoor definitief van zijn overall kunnen verwijderen.
Edward Sheppard heeft beide voorwerpen en zijn uniform aan het Herinneringscentrum kamp Westerbork geschonken. De collectie is onderdeel van de tijdelijke expositie ‘Het verdriet van de bevrijding’.
Guido Abuys - conservator
Het museum is op dit moment gesloten. Zodra het museum weer open is, kunt u deze voorwerpen bekijken.
