Studiedag Holocausteducatie
Studiedag Holocausteducatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Op vrijdag 11 november organiseren de Commissie Didactiek en Activiteiten van de VGN, het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII een studiedag Holocausteducatie, met een gevarieerd programma van presentaties, lezingen en workshops.
Aanmelding kan door een mail te sturen naar educatie@kampwesterbork. Je ontvangt dan een inschrijfformulier waarop je je workshopvoorkeur en eventuele dieetwensen kunt aangeven.
Er rijdt een bus pendeldienst tussen station Assen en het Herinneringscentrum Kamp Westerbork
9.30 uur Inloop, ontvangst met koffie en thee.
10.00 uur Openingswoord door Bertien Minco (Herinneringscentrum Kamp Westerbork)
en Wout Sijtsma (Commissie Didactiek en Activiteiten van de VGN)
10.15 uur Openingslezing door prof. dr. Micha de Winter, emeritus hoogleraar pedagogiek over
de pedagogiek van de hoop in relatie tot holocausteducatie
11.00 uur Verplaatsing naar het terrein van kamp Westerbork
11.15 uur De stemmen van Westerbork
Op het terrein van kamp Westerbork ontmoet je met mensen wiens levens beïnvloed zijn door de verschillende bestemmingen van deze plek:
Vluchtelingenkamp, doorvoerkamp voor Joden en Sinti en Roma, interneringskamp voor verdachten van collaboratie, militair oefenterrein voor dienstplichtigen op weg naar hun inzet tegen de Indonesische onafhankelijksstrijd, repatriëringskamp voor Indische Nederlanders, woonoord – Kamp Schattenberg voor Molukkers.
In elke periode van haar bestaan heeft ‘Westerbork’ de levens van duizenden mensen en van hun familie getekend. Zij nemen je mee in de meerstemmigheid van kamp Westerbork.
12.30 uur Lunch
13.00 uur Workshopronde 1
Workshop 1. Actualiteit en de Holocaust – lezing/workshop (online)
Verbinden tussen heden en verleden. De geschiedenis laten aansluiten bij de interesse en belevingswereld van leerlingen. De Holocaust naast andere genocides in de klas bespreken. Dat de geschiedenis van de Holocaust relevant is voor het heden is evident. Maar hoe leg je als docent een verbinding tussen toen en nu. Wat zijn de do’s en don’t s? Op basis van de Recommendations for Teaching and Learning about the Holocaust , ontwikkeld door de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) en Unesco, worden de mogelijkheden en grenzen van het verbinden van actualiteit en Holocausteducatie besproken .
Door Alex Maws, head of educational grants and projects bij The Association of Jewish refugees en lid van de Britse delegatie van de International Holocaust Remembrance Association
Workshop 2. Atelier van herinnering, persoonlijk, lokaal en inclusief onderwijs op basis van gedeelde herinneringen
De theatermanifestatie Theater Na de Dam ontwikkelde in 2020 Atelier van Herinnering, een gratis online educatie-omgeving voor persoonlijk, lokaal en inclusief onderwijs over de Tweede Wereldoorlog. Op de website zijn meer dan 150 verhalen te vinden met diverse invalshoeken: de Jodenvervolging, vervolging van de Roma en Sinti, verzet, onderduik, voormalige koloniën... Alle verhalen komen voort uit gesprekken tussen jongeren van nu en ouderen die de Tweede Wereldoorlog meemaakten. Deze gesprekken, onderdeel van de jongerenvoorstellingen die Theater Na de Dam al sinds 2012 jaarlijks in heel het land en zelfs Europa organiseert, vormen een bijzondere brug tussen toen en nu. Wat kunnen wij leren van onze gedeelde geschiedenis? Hoe leven verhalen van toen door in het nu? Met het Herinneringscentrum Kamp Westerbork werden voorstellingen gemaakt over ‘de buren van Westerbork’ en de vervolging van Sinti en Roma.
In de workshop maken we je graag deelgenoot van onze manier van werken. We lezen fragmenten uit verhalen en gaan vooral ook doen. In kleine groepjes gaan we aan de slag met verschillende vraagstellingen uit de lesbrieven voor vakken geschiedenis, maatschappijleer, drama of filosofie en maken we een begin met het verwerken van een waargebeurd verhaal. Hoe kom je van een herinnering tot een betekenisvol verhaal voor deze tijd, waarbij je eer doet aan zowel de persoonlijke binding met het verhaal als de bredere geschiedenis?
Door Jair Stranders, mede-initiatiefnemer en artistiek leider Theater na de Dam, en Julie Ruf, projectmedewerker jongerenprojecten Theater na de Dam.
Workshop 3. De stemmen van Westerbork: de collectie van het Herinneringscentrum spreekt
Een foto van een meisje met een grote strik in haar haar, een bij buren achtergelaten servies, een poëziealbum, een afscheidsbrief of een transportlijst, een archeologische vondst uit de bodem van kamp Westerbork.
In de collectie van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork bevinden zich veel tastbare herinneringen aan de meer dan 107.000 Joden en Sinti en Roma die uit Nederland zijn weggevoerd. De komende jaren worden steeds meer van onze bronnen toegankelijk in een online omgeving. Hoe kun je deze sporen van Joods leven en van de Holocaust vinden, in jouw lessen gebruiken en daarbij leerlingen vanuit meerdere perspectieven naar bronnen laten kijken? En welke wensen heb je met betrekking tot gebruik van de online collectie in het Holocaustonderwijs?
In deze workshop neem je kennis van de diversiteit aan bronnen en de mogelijkheden die deze bronnen bieden voor Holocausteducatie.
Door team educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Workshop 4. Ontmoetingen in de klas: het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden
Na de korte ontmoetingen op het kampterrein in de ochtend ga je in deze workshop in tweetallen in gesprek met mensen voor wie kamp Westerbork van bijzondere betekenis is in de eigen levensgeschiedenis: een Joodse overlevende die met het laatste transport uit kamp Westerbork werd gedeporteerd, de dochter van een vader die betrokken was bij de arrestatie van Joden en na de oorlog in interneringskamp Westerbork werd opgesloten en anderen wiens levens verbonden zijn met Westerbork én die als gastspreker actief zijn. Een nadere kennismaking met de vele mogelijkheden om ooggetuigen van de (nawerking van) de Tweede Wereldoorlog in je klas uit te nodigen en met jouw leerlingen in gesprek te laten gaan.
Door team Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII
Workshop 5. Storytelling en de eigen omgeving: hoe vertel ik aan de hand van een persoonlijke geschiedenis het verhaal van de Holocaust?
De persoonlijke verhalen van de Holocaust speelden zich af in de omgeving van uw school, je eigen dorp, je eigen stad.
Hoe kun je deze sporen van Joods leven en van de Holocaust vinden, in jouw lessen gebruiken en daarbij leerlingen vanuit meerdere perspectieven laten kijken naar het verleden? In deze workshop neem je kennis van de diversiteit aan persoonlijke verhalen, krijg je handvatten deze in te zetten in jouw lessen en leggen we de verbinding tussen het individuele levensverhaal en de geschiedenis van de Holocaust.
Door team educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Workshop 6. “Ik zit op het ogenblik in de trein naar Polen”. De verhalen van het ‘vergeten’ kamp Sobibor
Tussen 2 maart en 20 juli 1943 vertrekken er 19 treinen uit kamp Westerbork. De bestemming is voor de gevangenen onbekend. Die blijkt het vernietigingskamp Sobibor te zijn. Van de 34.313 met deze transporten uit Nederland weggevoerde mannen, vrouwen en kinderen overleven er 19.
Hoewel Sobibor een vergeten kamp genoemd wordt, is er primair bronnenmateriaal beschikbaar. Aan de hand van deze bronnen van met name joodse gevangenen en SS'ers is het mogelijk de abstracte geschiedenis van de plek beeldend en persoonlijker te maken. Tijdens de workshop zal er ruimte zijn met deze bronnen aan de slag te gaan.
Door Menno Visser, bestuurslid Stichting Sobibor en docent geschiedenis St-Maartenscollege in Voorburg
Workshop 7. Kennismaken met het Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Wil je op deze dag juist nader kennismaken met het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en wil je een kijkje nemen achter onze (educatieve) schermen, geef je dan op voor deze rondgang over het kampterrein, door de commandantswoning en in het depot en stel al je vragen over de educatieve mogelijkheden van een bezoek met jouw leerlingen of het gebruik van onze materialen in de klas.
Door team educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork.
14.30 uur Theemoment
14.45 uur Workshopronde 2
16.15 uur Centrale afsluiting met een kijkje in ons depot: kamp Westerbork in voorwerpen
16.30 uur Vertrek
