Verborgen verhalen uit de bodem van kamp Westerbork
donderdag, 25 augustus 2022
Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork presenteert vanaf 14 september de tentoonstelling Emotie uit de bodem. Kamp Westerbork 1939-1971, met de archeologische vondsten die gedaan zijn in de afgelopen dertig jaar. Het is de eerste keer dat er een groot overzicht te zien is van de archeologische opgravingen die bij kamp Westerbork hebben plaatsgevonden. De expositie is samengesteld door het Groningen Institute for Archeology (GIA) onder leiding van bijzonder hoogleraar Martijn Eickhoff (NIOD). Oud kampgevangenen en -bewoners, uit de periode doorgangskamp Westerbork en woonoord Schattenberg, vertellen welke herinneringen de vondsten bij hen oproepen.
Emotie uit de bodem. Kamp Westerbork 1939-1971 is onderdeel van de tentoonstelling De Herinnering aan kamp Westerbork. In het gastconservatorschap van het Groningen Institute for Archeology komt de letterlijke gelaagdheid van kamp Westerbork aan de orde. Samen met Martijn Eickhoff, bestuderen studenten het beeld dat meer dan 10.000 archeologische vondsten van Westerbork geven.
Herinneringen uit de grond
Een stukje prikkeldraad, een kapmes, een kinderlaarsje en een tube zalf. In de expositie komen de associaties bij deze objecten van zowel oud-gevangen van kamp Westerbork, als de bewoners van woonoord Schattenberg aan bod. In videofragmenten vertellen zij de verhalen die de archeologische vondsten bij hen oproepen. ‘Je mocht er niet aankomen, maar het lag gewoon voor het grijpen’, vertelt Mietji Hully over de parang (het kapmes). Zij woonde de eerste zeven jaar van haar leven in Schattenberg. Over een rode mondharmonica zegt zij: ‘Er werd altijd muziek gemaakt in het kamp. Muziek was bij uitstek een uitlaatklep om je verdriet, heimwee of frustratie naar buiten te brengen. In ieder gezin was wel een gitaar of een mondharmonica.’
Klik hier voor een preview van de verhalen die oud-bewoners van kamp Schattenberg vertellen bij de opgegraven voorwerpen.
Tijdens de herinrichting van het kampterrein in het begin van de jaren negentig ontdekten medewerkers van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork op plekken van waar ooit barakken stonden objecten in de bodem. Later zijn er, naast onderzoek op het voormalig kampterrein, opgravingen gedaan op de vuilnisbelt en in- en rond de woning van de kampcommandant. De vondsten op de voormalige vuilnisbelt waren talrijk. Naast honderden scherven zijn bijvoorbeeld medicijnflesjes, schoenen, en brillen aangetroffen.
Bodemarchief van 1939 tot 1971
De vondsten laten zowel het oorlogsverleden als de naoorlogse geschiedenis van de plek zien. Zo hebben de archeologen duidelijk afval uit de periode 1939 - 1945 aangetroffen, maar ook afval uit de naoorlogse periode, namelijk die van het woonoord Schattenberg. Sommige vondsten zoals tandpasta, talloze flesjes en scherven kunnen echter in beide periodes gebruikt zijn.
Vanaf juli 2022 is in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de tentoonstelling De Herinnering aan kamp Westerbork te zien. De tentoonstelling gaat over de vele betekenissen die in de afgelopen 77 jaar aan de historische plek zijn gegeven en belicht deze vanuit verschillende perspectieven met hulp van gastconservatoren. Emotie uit de bodem. Kamp Westerbork 1939 – 1971 is van 14 september tot 6 november te zien in het museum van Kamp Westerbork.
De wandel- en fietstocht Sporen uit het Verleden op 22 oktober voert je langs bijzondere plekken; zoals de vuilnisbelt, het heidelager en de begraafplaats van het interneringskamp. Op 23 oktober vertelt Patrick kinderen tussen 8 en 12 jaar de Verborgen Verhalen van voorwerpen die opgegraven zijn in de buurt van kamp Westerbork.
