‘Opdat zij weten en beseffen wat niet begrepen kan worden’

zondag, 11 april 2021

Op zondag 11 april vond de herdenking van de bevrijding van kamp Westerbork plaats in Barak 56, op de historische plek van kamp Westerbork. Het was de herdenking die vorig jaar, 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog, niet door kon gaan in verband met de maatregelen tegen het coronavirus. Tijdens de herdenking, die live werd uitgezonden door NOS op NPO1 spraken onder meer overlevenden Hans Dresden, Fred Mouw, Rabbijn Ies Vorst en Eva Weyl. Vanavond is een terugblik van de herdenking te zien op NPO2. 
 
Jood-zijn in een naoorlogs Amsterdam
‘We spreken over overleven. Daar hoort hoop bij, hoop op een uitweg’, zo sprak Eva Weyl. ‘En hoop is ook hetgeen de ouders van Eva en mijn ouders elkaar continu hebben gegeven,’ vulde Hans Dresden haar aan. De families van Eva Weyl en Hans Dresden wisten met elkaars hulp kamp Westerbork te overleven. Sinds 1945 vieren en herdenken Hans en Eva de bevrijding van het kamp op 12 april elk jaar samen. Eva Weyl: ‘In juni konden wij het kamp verlaten. Maar ik werd in het nieuwe leven in Amsterdam uitgescholden voor vuile rotjodin. Wat betekende dat? Het “Jood-zijn” werd in kamp Westerbork nooit als iets kwaads benoemd. Het was voor mij geen thema.’
 
De mens is veerkrachtig
‘Hoe is het 76 jaar later met de solidariteit van de Nederlander?’ vroeg kampoverlevende Fred Mouw zich af tijdens de herdenking. ‘Het rondwarende coronavirus houdt ons gevangen en bezorgt overal in de wereld heel veel verdriet en narigheid, maar vast staat dat de mens veerkrachtig is. Het virus brengt dus ook goede dingen in de mens naar boven. Laten we hopen dat dit zo blijft en dat we niet terugvallen in onze onverschilligheid als voorheen jegens elkaar. En….laten we waakzaam zijn tegen alle vormen van discriminatie en racisme.’
 
Vijfendertig tranen
Tijdens de herdenking droeg  Sintezza Bluma Meinhardt een gedicht voor op de muziek van het Romeny Jag ensemble ter nagedachtenis aan de Sinti en Roma die in kamp Westerbork gevangen zaten en tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vermoord. Bert Vos droeg twee gedichten van zijn moeder Ida Vos voor uit de bundel 35 Tranen met muzikale ondersteuning van Erica Roozendaal, beide van The Klezmer Society. Kampoverlevende Rabbijn Ies Vorst sloot het herdenkingsprogramma af:  ‘Als overlevende te kunnen, te mogen reageren; vandaag, 11 april, op één dag na, precies 76 jaar na de bevrijding van Kamp Westerbork door de Canadezen. Speciaal wil ik mij richten tot de jeugd, de komende generatie van Nederland. Opdat zij zullen wetenen beseffen wat eigenlijk niet begrepen kan worden.’
 
De herdenking werd georganiseerd door het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en is mede mogelijk gemaakt met steun van het Vfonds en het VSBfonds.