Van 15 februari tot en met 11 oktober 2020 is in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de tentoonstelling Het Verdriet van de Bevrijding te zien. Aan de hand van bijzondere persoonlijke verhalen, nooit getoonde voorwerpen, interactieve middelen en aangrijpende afbeeldingen en filmfragmenten wordt de schaduwzijde van de bevrijding belicht.

Op woensdag 22 januari om 17.00 uur klinken de eerste van de 102.000 namen over het terrein van Kamp Westerbork. In haar column 'Hoeft een naam iets?' licht directeur Gerdien Verschoor toe waarom 'De 102.000 Namen Lezen' zo wezenlijk is. Door het hardop lezen van de namen richten we 102.000 keer een monumentje op voor iedereen die werd vermoord, door te bevestigen: deze persoon heeft geleefd.

Door persoonlijke verhalen te vertellen denken leerlingen na over dilemma’s, gaan hierover met elkaar in gesprek en leggen verbanden met hun eigen leven. En blijft het Herinneringscentrum dicht bij de kern van haar boodschap: er is 102.000 keer een uniek mens vermoord. Niet door een ongrijpbaar proces, maar omdat mensen dit andere mensen aandeden. Coördinator educatie Christel Tijenk vertelt over de persoonlijke geschiedenissen die het begin vormen van ieder schoolbezoek aan het Herinneringscentrum.

Ons archief ligt vol met laatste levenstekens. Het zijn meestal brieven en briefkaarten vanuit kamp Westerbork gestuurd, of uit de trein gegooid. Veel van deze documenten zijn afkomstig van mensen die naar Sobibor zijn gedeporteerd. Om geconfronteerd te worden met laatste levenstekens op de plek van hun vernietiging is schokkend. Achter elk voorwerp zag ik een mens, een vermoord mens.

‘Bevrijding’ heeft bij ons, in Herinneringscentrum Kamp Westerbork, altijd een bittere bijsmaak. Volgend jaar, 2020, vieren en herdenken we het jaar van de vrijheid. Hoe staan wij, in Westerbork, stil bij de bevrijding die voor velen geen bevrijding was? Directeur Gerdien Verschoor vertelt..

Bescheidenheid siert de mens, maar met name in internationaal gezelschap is deze soms typische Nederlandse houding niet altijd even handig. En ook niet altijd nodig. Want als Herinneringscentrum mogen we best trots zijn op het werk dat we de afgelopen jaren hebben gedaan om alle namen weer een gezicht te geven.

Een kinderserviesje. In bewaring gegeven door de familie Blein en nu toegevoegd aan de collectie van het Herinneringscentrum. Het kinderserviesje van Lotte Blein. De moeder van Lotte had aan de ouders van de schenker gevraagd: ‘willen jullie er goed op passen? Wij gaan op vakantie. Als we weer terug zijn, dan halen we het weer op’. Helaas is die dag nooit gekomen. De driejarige Lotte en haar ouders overleefden de oorlog niet.

De Holocaust wàs gruwelijk en genadeloos, hard en smerig. Wat delen we daarover in onze educatieve programma’s? Is het voor jongeren te gruwelijk? Doet het recht aan de slachtoffers om de allerlaatste ontmenselijking tot in detail te beschrijven? Moeten we met jongeren niet juist ook verhalen delen, waarin nog hoop is, waarin niet alle medemenselijkheid is verdwenen? Maar doe je daarmee recht aan de realiteit van wat er gebeurd is?

Onderzoeker Bas Kortholt vertelt in zijn column over hoe verschillende factoren de herinneringscultuur kunnen beinvloeden.

Mijn eerste honderd dagen als directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork zijn voorbij: een periode van ontelbare eerste indrukken, bijzondere gesprekken, en eerste gedachten over de koers van het Herinneringscentrum. Gerdien Verschoor vertelt...